پروژه فدورا و آشنایی با Fedora Core 2

 Fedora نام پروژه ای است که هدف آن توسعه برنامه های کاربردی به شکل Add-on برای لینوکس ردهت بوده است...

● Fedora چیست؟

Fedora.us نام پروژه ای است که هدف آن توسعه برنامه های کاربردی به شکل Add-on برای لینوکس ردهت بوده است (مشابه وضعیتی که گروه داوطلبان توسعه لینوکس debian از سال ها قبل ایجاد کرده بودند). در این پروژه، گروهی بین المللی از برنامه نویسان داوطلب برای توسعه بسته های نرم افزاری Third party RPM با کیفیت بالا برای سکوی لینوکس Redhat، گرد هم آمده اند.

در سال 2002 یکی از دانشجویان دانشگاه هاوایی بنام Warren Togami سایتی دیگری را با هدف مشابهی راه اندازی کرد که وظیفه داشت تا همان هدف تهیه بسته های نرم افزاری با کیفیت بالا را برای لینوکس ردهت پیگیری نماید. جدیت این گروه که به فدورا معروف شد ادامه یافت تا آن که مقارن شد با سال تغییر و تحول در شرکت ردهت. سال گذشته شرکت ردهت اعلام کرد که از آن تاریخ به بعد فرایند پشتیبانی رسمی از نسخه های غیرسرور و به اصطلاح Enterprise را به جامعه open source داوطلب واگذار خواهد کرد که بلافاصله مشخص شد که هدایت آن به گروه فدورا سپرده شده است.

اگر تا این جا احساس سردرگمی کرد ه اید و نتوانسته اید تفاوت های گروه fedora.us، پروژه فدورا و ارتباط آن با ردهت را به خوبی درک کنید، ناراحت نباشید، در ابتدای این جریانات علاوه بر کاربران عادی، تعداد قابل توجهی از متخصصان و اهل فن هم سردرگم شده بودند!

برای آن که موضوع روشن تر شود، باید نگاه دقیق تری به هر یک از طرفین این معادله بیاندازیم. گروهی که آقایTogami آن را هدایت می کردند که فعلاً می توانیم آن را پروژه فدورای تاگامی بنامیم، تا قبل از تغییر و تحول، مسوول تهیه و نگهداری بسته های نرم افزاری لینوکس ردهت بودند.

در سایت این پروژه، کاربران لینوکس ردهت می توانستند بسته های نرم افزاری را بیابند که امکان تهیه آن به طور مستقیم از سایت ردهت وجود نداشت. نرم افزارهای Mplayer و Wine نمونه هایی از این بسته ها هستند. آن طور که اعضای این گروه عنوان می کرده اند، در همین اواخر کار آنان بسیار دشوار شده بود و وظیفه کنترل کیفیت و پشتیبانی از نرم افزارها و به طور کلی حجم کار، بسیار زیاد شده بود.

از طرف دیگر همان طور که در آغاز به آن اشاره کردیم، گروه دیگری موسوم به fedora در سایتی به نشانیFedora.us نیز مسوولیت راهبرد پروژه دیگری که به شکل رسمی (RHLP (the Red Hat Linux Project نام داشت، اما به تدریج به آن نیز فدورا گفته می شد، را برعهده داشت. در این پروژه نیز بسته های نرم افزاری لینوکس ردهت جمع آوری می شده و مورد پشتیبانی قرار می گرفتند. اهداف این گروه بیشتر از آن که ایجاد یک بانک نرم افزاری باشد، به سمت نزدیک کردن لینوکس ردهت به نسخه رایگان و یا (free consumer distribution) بود. در واقع در این پروژه سعی می شده تا به مدل توسعه لینوکس debian نزدیک شوند.

تاگامی نیز مانند بعضی دیگر از کاربران حرفه ای لینوکس ردهت، از دیدن تلاش های پراکنده در اطراف ردهت برای پیشبرد بیشتر این سیستم عامل، احساس رضایت نداشت. او نهایتاً با Michael K. Johnson در ردهت تماس می گیرد و پیشنهاد نوعی ادغام این فعالیت (فعالیت های گروه خودش و RHLP) را به او ارائه می دهد.

در نهایت نه تنها پیشنهاد تاگامی پذیرفته می شود، بلکه فرا تر از آن نیز می رود و ردهت کار توسعه نسخه های غیرEnterprise خود را نیز به جریان این ادغام می افزاید. به این ترتیب، شرکت ردهت دارای دو خط تولید موازی خواهد گردید. یکی برای توسعه نسخه های Enterprise و خط دیگری برای توسعه نسخه هایی شبیه لینوکس Debian که این مورد به صورت رسمی مورد پشتیبانی ردهت قرار ندارد و به اصطلاح community-supported است.

(زمانی که گفته می شود ردهت دیگر به طور رسمی از نسخه های غیر Enterprise پشتیبانی نمی کند، بیشتر از آن که به نقش ردهت در توسعه این نسخه ها اشاره شود، متوجه پشتیبانی فنی به اشکال گوناگون مانند تماس های تلفنی، مشاوره و دیگر صور خدمات فنی است. خلاصه آن که ردهت به ازای فروش نسخه های Enterprise می تواند خدمات پشتیبانی ارائه کند).

اما آنچه که هنوز هم به آشفتگی ها دامن می زند، وجود سایت ها و نشانی هایی متفاوتی است که با وجود اسامی مشابه فدورا، دارای محتوای یکسانی نیستد. این موضوع یکی از مشکلات نسبتاً بزرگ پروژه ادغام گروه های فدورا محسوب می شود. گفته می شود که حجم کار مورد نیاز برای سامان دهی به همه اسناد موجود و یکسان سازی آن ها بسیار زیاد است و به همین دلیل این کار قرار است تا به تدریج و با دقت تمام انجام شود.

● لینوکس Fedora Core2

پس از آن که از طرف ردهت اعلام شد که پشتیبانی از نسخه های غیر Enterprise را بعد از نسخه لینوکس ردهت 9 به گروه داوطلب واگذار کرده است، سر و صدای زیادی بر پا شد، اما همگان با عرضهِ به موقع نسخه ای که Fedora1 Core نام داشت، دیدند که موضوع عدم پشتیبانی رسمی ردهت به هیچ وجه به معنی کنار گذاشتن مفهوم اپن سورس و نرم افزاری مانند لینوکس ردهت نیست.

در ابتدا گروه زیادی از کاربران لینوکس ردهت، خصوصاً کاربران غیرآمریکایی از موضوع این تغییر و تحول و ادغام پروژه های فدورا با یکدیگر ناراضی بودند. اما به زودی با توجه به مساله افزایش بسته های نرم افزاری قابل استفاده در لینوکس فدورا (به دلیل رها شدن این نرم افزار از قید و بندهای مربوط به قوانین لیسانس های نرم افزاری) رضایت این گروه از کاربران نیز جلب گردید.

در واقع پس از آن که مدل توسعه این نسخه از لینوکس تغییر کرد، همان طور که در عمل نیز دیده شد، سرعت کار توسعه و در نتیجه عرضه نسخه های جدیدتر به بازار از گذشته سریع تر شده است به طوری که هنوز چند ماه از عرضه نسخه 1 لینوکس فدورا نگذشته بود که شاهد ارائه نسخه های موسوم به Fedora Core 2 Test.2 و test3 و نهایتاً نسخه نهایی fedora Core2 بودیم.

● ویژگی های لینوکس فدورا 2

زمانی که این سیستم عامل را تهیه می کردم، کنجکاو بودم ببینم که آن را باید بر روی کدام یک از کامپیوترها نصب کنم. زمانی که دیدم این سیستم عامل بدون هیچ مشکلی روی قدیمی ترین دستگاه هم به راحتی کار کرد، خیلی خوشحال شدم. بدین ترتیب یک دستگاه قدیمی، با یک سیستم عامل جدید، جلوه ای بسیار مدرن یافته بود (سیستم قدیمی مورد نظر یک دستگاه پنتیوم III با سرعت 600 مگاهرتز و با 384 مگابایت حافظه رم و کارت گرافیکی S3 با 16 مگابایت رم بوده است).

کرنل 2,6.5، Gnome 2.6 ،KDE 3.2 و پیاده سازی نسخه جدیدتری از X11 تغییرات مشخص نسخه FC2 محسوب می شوند که در نخستین نگاه هر کاربری، به چشم می آیند.

نصب FC2 همانند گذشته به راحتی انجام می شود. اما در این نسخه روش نصب جدیدتری نیز علاوه بر روش های قبلی HTTP) ،FTP ،DVD و CD) پیش روی کاربران قرار داده شده است. نصب از طریق درایوهای USB قابلیتی است که در سخت افزارهای جدیدی که امکان بوت شدن سیستم از درایو USB را فراهم کرده اند، می تواند بسیار مفید باشد.

نرم افزاری که امکان نصب FC2 را در محیط گرافیکی فراهم می آورد، نسخه جدیدتری از همان نرم افزار گذشته یعنیAnaconda است (شاید دانستن این که این نرم افزار به زبان Python نوشته شده است، برایتان جالب باشد). اگرچه در این برنامه نصب، همانند بعضی از نسخه های لینوکس، امکان انتخاب گزینه نصب Advanced به کاربر داده نشده است، اما جزئیات زیادی در تنظیمات زمان نصب، بدون آن که این فرایند را برای کاربر تازه کار دشوار سازد، در آن گنجانده شده است.

در زمان نصب از کاربر خواسته می شود تا بین سه نوع انتخاب یعنی Personal Desktop ،Workstation و Server یکی را انتخاب کند. انتخاب هر یک از این موارد به معنی آن است که سیستم برای کاربرد مورد نظر آرایش خواهد شد. به عنوان مثال گزینه Desktop همان طور که از نام آن مشخص است، سیستم را برای کاربردهای خانگی آماده خواهد کرد و یا انتخاب workstation باعث خواهد شد تا علاوه بر نرم افزارهای گروه کاربردهای خانگی، مجموعه ای از نرم افزارهای دیگری مانند ابزارهای برنامه نویسی نیز به سیستم اضافه شوند.

تم Bluecurve از زمان نسخه 8 لینوکس ردهت در این محصول گنجانده شده بود. اما با گذشت زمان بین این تم (theme)و دیگر عناصر گرافیکی تناسب بیشتری ایجاد شده است و نرم افزارها نیز فرصت بیشتری برای هماهنگی با این تم یافته اند. به عنوان مثال نسخه OpenOffice1,1 شاید به بهترین شکل ممکن توانسته است که خود را باBlueCurve هماهنگ نماید.

پشتیبانی از زبان های گوناگون در FC2 به صورت بهتر و پیشرفته تری پیاده سازی شده است. به طوری که در هنگام نصب کاربران ملیت های مختلف می توانند از رابط کاربر به زبان خود استفاده کنند. آزمایش زبان فارسی در زمان نصب برایم بسیار جالب بود. اما متاسفانه بد ترین قلم ممکن برای این کار انتخاب شده بود. به طوری که حتی خواندن بعضی از عبارات برایم دشوار بود. خلاصه ترجیح دادم تا از همان زبان انگلیسی برای رابط کاربر استفاده کنم، فقط پشتیبانی از زبان فارسی را به طور آزمایشی خصوصاً برای تایپ انتخاب کردم.

این آزمایش یعنی مثلاً امکان تایپ در نرم افزارهای گوناگون تقریباً رضایت بخش بود. البته در این مورد باید یادآور شوم که امکان استفاده از قلم فارسی در نرم افزار OpenOffice همانند گذشته با مشکلاتی روبرو بود و متقابلاً Koffice (همانند گذشته) مانند یک <جنتلمن> رفتار می کرد.

بین طرف داران میزکارهای Gnome و KDE همواره رقابت پایان ناپذیری وجود داشته است. به نظر می رسد تلاش های گروه میگوئل ایکازا - رهبر پروژه Gnome اخیراً به بار نشسته باشد و کاربران و البته مسئولان پروژه فدورا، Gnome را به KDE ترجیح داده باشند. زیرا میزکار Gnome به صورت پیش فرض برای این سیستم عامل انتخاب شده است. البته در این مورد باید بیشتر دقت کرد، زیرا از زمان نسخه لینوکس ردهت 9 به بعد می دانستیم که مذاکرات پشت پرده ای بین شرکت زیمیان (Ximian) عرضه کننده Gnome با شرکت هایی همچون ردهت و حتی IBM انجام شده بود و راه و روش زیمیان از خط و مشی اپن سورس فاصله گرفته بود.

شاید انتخاب پیش فرض این میز کار از سوی گروه فدورا هم به همین دلیل باشد. اما موضوع پشتیبانی از زبان های غیرلاتین مورد دیگری است که تعادل بین این دو میزکار را نزد کاربران شرقی به گونه ای دیگر برهم خواهد زد. یکی از تغییرات این نسخه از لینوکس، استفاده از معماری صوتی جدید به نام (Advanced LinuxSound Architechture ALSA) در آن است.

(Explicit Congestion Notification ECN) یکی از قابلیت های جدید به کار گرفته شده در هسته 2/6 (Kernel) این سیستم عامل است. این ویژگی امکانی فراهم آورده است که مسیر یاب ها می توانند وضعیت شبکه را به اطلاع سیستم های کلاینت برسانند. اما گفته شده است که این ویژگی با بعضی از دیواره های آتش سازگاری ندارد. برای غیر فعال کردن ECN می توان خط زیر را به فایل etc/sysctl.conf/ اضافه کرد.

netiPV4.tcp_enc = 0/

اضافه شدن پشتیبانی از معماری SELinux هم یکی تفاوت های عمده این نسخه محسوب می شود. این معماری یعنی Security Enhanced Linux در واقع یک فنا وری امنیتی جدید برای لینوکس محسوب می شود که توسط آژانس امنیت ملی (NSA) طراحی شده است. در معماری SELinux، به مدیران شبکه امکان تعریف جزئیات ظریف تری در خصوص حقوق دسترسی کاربران شبکه، داده شده است